ابزار هدایت به بالای صفحه

معرفی شهرستان قاین
موقعیت و محدوده جغرافیایی:
شهرستان قائنات از جمله شهرستانهای خراسان جنوبی بوده که در حد فاصل ۳۳ تا ۳۴ درجه عرض شمالی و ۳۸ تا ۶۰ درجه طول شرقی واقع شده، شمال آن شهرستانهای خواف و گناباد، غرب با فردوس و جنوب شهرستان بیرجند و از شرق ۱۶۹ کیلومتر با

 افغانستان مرز مشترک دارد.

 وسعت:
این شهرستان با ۱۷۸۳۲ کیلومتر مربع یک هفدهم خراسان و یک نوزدهم ایران می باشد. فاصله غربی ترین تا شرقی ترین در امتداد خط مستقیم ۲۲۵ کیلومتر و از شمال به جنوب ۹۰ کیلومتر و با شکل متناسب یک مستطیل که از استانهای قم،کهکیلویه و بویر احمد،چهار محال و بختیاری و گیلان و حتی از کشورهای بحرین،قطر،لبنان و قبرس بزرگتر و مساحت تقریبی ان معادل فلسطین وکویت می باشد.
مرکز این شهرستان شهر قائن که تر روی دشتی به  همین نام واقع و در مسیر بزرگراه اسیایی مشهد به زاهدان تا مرز افغانستان ۱۸۰ کیلومتر فاصله داشته و از سطح دریا ۱۴۴۰ متر بلندی دارد و از دو شهر بیرجند و گناباد فاصله ای مساوی ۱۰۵ کیلومتر در ۳۷۲ کیلومتری جنوب مشهد از تهران ۱۳۰۰ کیلومتر فاصله دارد.
بزرگان زیادی همچون مارکوپولو،ناصر خسرو و خواجه نصیر که از قائن دیدن کرده اند، همه از ان به بزرگی یاد نموده اند.

 
ناهمواریها:
شهرستان قائنات را دو رشته کوه مهم در میان گرفته، رشته ار تفاعات غربی با جهت شمالی جنوبی به نام قهستان از جنس اهکی که تا مین کننده مواد اولیه کارخانه سیمان بوده و در بر دارنده غارهای متعدد از جمله غار معروف خونیک با اثار زندگی غار نشینی که هنوز باقی است و از دیگر بلندیها ارتفاعات شاسکوه و اهنگران در شرق قائنات است. وجود کوهستانهای مرتفع مایه برکتی جهت مساعد شدن اب و هوا وبارندگی مناسب شده است.
دشتهای حاصلخیز قائن، اسلام اباد،شاهرخت،چشمه بید واسفدن و نیز دقهای پترگان که از دریاچه های قدیمی اند اراضی هموار قائنات را در بر گرفته اند.

 
آب و هوا:
قائنات از اب وهوای نیمه بیابانی و ملایم برخور دار بوده که در دو ناحیه شرق و غرب شهرستان اب و هوا به بیابانی تغییر می یابد،شهر قائن اغلب ایام بویژه تابستانها سردترین شهر خراسان و گاه سردترین شهر کشور می باشد. و تعداد روزهای یخبندان ان به بیش از ۱۰۰ روز در سال می رسد. متوسط بارندگی قائنات ۱۷۵ میلیمتر در سال که میزان ان طی سالهای مختلف نوسان دارد و این میزان بارش در شهر قائن از ۲۰۰ میلیمتر متجاوز است. بارندگی قائنات اغلب اواخر زمستان و اوایل بهار بوده وبه برکت نفوذ توده هوای باران اور مدیترانه ای می باشد. بادهای سردسیری در فصل زمستان دما را به شدت کاهش داده و چله بادهای زمستانی از شدت دما بسرعت می کاهند. میانگین دمای سالانه قائن ۹/۱۴ درجه سانیگراد، متوسط حد اقل سالانه ۰۶/۷ و متوسط حد اکثر ۸/۲۰ درجه سانتیگراد می باشد.

: جمعیت

جمعیت شهرستان قاینات در سر شماری ۱۳۴۵به ۷۰۹۵۷نفر سال ۱۳۵۵-۷۷۴۰۱نفر در سال ۱۳۶۵-۱۲۴۵۴۸درسال ۱۳۷۰،به ۱۳۷۶۱۸نفر افزایش ودر سال ۱۳۷۵ جمعیت ۱۲۶۹۵۱نفر کاهش می یابد .در سال ۱۳۸۳جمعیت شهرستان ۱۴۴۴۶۶نفر و جمعیت استان ۵۳۶۶۵۱نفر بوده و نسبت جمعیت قاینات به استان ۲۷ درصد بود .
کاهش جمعیت شهرستان در سال ۷۵ نسبت به سئوات گذشته ناشی از خروج افاغنه و نرخ پایین رشد جمعیت می باشد . عوامل طبیعی و انسانی در پراکندگی جمعیت شهرستان موثرند . تراکم جمعیت شهرستان در سال ۸۳، ۳/۹نفر در کیلومتر مربع استان خراسان جنوبی ۷۴ /۵ نفر در کیلومتر مربع بود .
تراکم نسبی جمعیت دربخشهای  شهرستان در سال ۸۳ اسینگونه بوده :
زهان ۰۶/۰۹ ،ز یر کوه ۸۹/۰۴ ،سد ه ۹۵/۰۷ ،مرکزی ۶۸/۱۱،نیم بلوک ۹۷/۱۶،نفر در کیلومتر مربع ،در سال ۷۵ نسبت جنسی جمعیت در ازای هر صد نفر زن ۹۷ نفر مرد بوده و این نسبت جنسی در بین اطفال زیر ۴ سال ۱۰۷ مرد در مقابل صد زن و در بین بزرگسالان بالای ۶۵ سال ۱۳۱ مرد در مقابل ۱۰۰زن بوده اسیت . علت کاهش نسبت جنسی ،مهاجرت مردان و جوانان به سوی شهرهای می باشد .
شهر قاین در سال ۱۳۳۵-۴۴۱۴نفر سال ۴۵- ۴۱۸نفر۵۵-۷۶۶۱سال ۶۵ – ۱۵۵۳۸ نفر ، سال ۷۵- ۲۵۱۷۰نفر و در فروردین ۸۴- ۳۷۵۵۶نفر جمعیت داشته وقوع خشکسالی مکررو سیاستهای اقتصادی موجب مهاجرت مردم شهرستان به مشهد و تهران شده مهاجرین شهرستان  اغلب روستایی بوده که به علت نداشتن سرمایه ودانش فنی به امورات کارگری روی آورده اند.
سال ۷۵ -۶/۷۶درصد جمعیت قاینات در روستاها اسکان داشته که در خراسان بالاترین درصد روستانشینی را بخود اختصاص داده ،در سطح کشور این نسبت ۳/۳۸درصد بود . جمعیت روستایی شهرستان بطور یکنواخت پراکنده نشده از ارتفاعات تاثیر پذیری داشته تمرکز روستایی در غرب شهرستان بدلیل کوهستانی بودن و دسترسی به منابع آبی بیش از مناطق شرقی است البته عوامل دیگری همچون اقلیم و امنیت در پراکندگی جمعیت نقش دارند.
توزیع جغرافیایی رشد جمعیت دهستانهای قاینات (۷۵-۱۳۵۵) اگر به لحاظ رشد جمعیت  دهستانها را در دو طبقه و کلاس دسته بندی نمائیم ،دهستانها پیشکوه ،نیم بلوک ،سده و قاین  نرخ رشدی بین ۵/۱تا ۴درصد داشته اند ودر طبقه دیگر دهستانها شاسکوه ،کرغند ،بثرگان و زیر کوه قرار می گیرند که نرخ رشدی بین ۳تا ۹/۱۰ درصد ،بترتیب کمترین و بیشترین رقم  رشد جمعیت را داشته اند . میانگین نرخ رشد محاسبه شده برای کل دهستانها در طول دوره برابر با ۱/۴درصد می باشد . در دوره ۷۵-۱۳۶۵نرخ رشد جمعیت در تمام دهستانها کاهش محسوس داشته  است . این روند کاهش در تمامی دهستانها بیانگر مهاجر فرستی دهستانها در طول دوره بوده است . در طول این دوره دهستانها بخش زیر کوه بیشترین کاهش رشد جمعیت را داشته اند / بعنوان مثال دهستان زیر کوه با نرخ رشد ۴/۴-جمعیتی معادل ۶۰۰۰نفر رابه شکل مهاجر از دست داده است . اکثریت این جمعیت افغانی تشکیل می دادند . در بقیه دهستانها بخش مرکزی و نیم  بلوک نیز کاهش رشد جمعیت محسوس می باشد . بخشی از کاهش جمعیت در این دهستانها به مهاجرت روستائیان به مراکز شهری مر بوط می شود و بخشی نیز در ارتباط با کند شدن آهنگ رشد جمعیت در سطح ملی تحت عوامل فرهنگی و اقتصادی بوده است.