ابزار هدایت به بالای صفحه

 بیماری دیابت یکنوع اختلال در سوخت وساز بدن است.به طوری که بدن در این اختلال قادر به استفاده کامل از قند نمی باشد.اگر تظاهرات و علائم آن در سنین جوانی یا کودکی ظاهر شود،آنرا بیماری دیابت جوانان (نوع۱) و اگر در سنین بالاتر بروز نماید،آنرا بیماری دیابت بزرگسالان(نوع ۲) می نامند.علائم بالینی دیابت عبارتند از:

۱-عدم توانایی در سوخت و کربوهیدراتها.

۲-افزایش قابل ملاحظه گلوکز در خون.

۳-دفع مقادیر مختلفی قند از ادرار.

میزان بیماریهای قلبی در افراد دیابتی ،دو تا سه برابر بیشتر از غیر دیابتیهاست.طبق دستور W.H.O دیابت به دو دسته کلی تقسیم می شود:

دیابت نوع ۱:I.D.D.M:

دیابت وابسته به انسولین که دیابت جوانان هم گفته می شود.

دیابت نوع ۲:N.I.D.D.M:

دیابت غیر وابسته به انسولین که در بزرگسالان دیده می شود.

تقسیم بندیهای دیگر دیابت به شرح زیر است:

G.D.M:دیابت بارداری است.

I.G.T:اختلال در تحمل گلوکز است،که دیابت نیست ولی ممکن است به دیابت تبدیل شود.

اکثر مبتلایان به دیابت از نوع ۲ هستند.در برابر هر ۱۰-۸ نفر که به این دیابت مبتلا هستندیک نفر به دیابت نوع ۱ مبتلا است.

I.D.D.M:

غالبا” از دوران کودکی شروع می شود واستعداد ژنتیکی در بروز آن حائز اهمیت است.بیماریهای ویروسی مثل:سرخجه- اوریون و یا بیماریهای دیگر سبب ایجاد واکنش خود ایمنی در بدن می شود.بنابراین:سلولهای بتای پانکراس،آنتی کور در برابر خودشان تولید می کنند،بنابراین این سلولها آسیب دیده و ترشح انسولین مختل می شود.

در مجموع هرنوع اختلال در پانکراس که موجب قطع کامل تولید انسولین شود ،به آن دیابت وابسته به انسولین یا دیابت نوع ۱ می گویند،که در گذشته بنام دیابت جوانان شناخته می شد.

در صورتیکه هر نوع اختلال جدی درپانکراس منجر به تولید ناکافی انسولین شود یا بعبارتی هایپر گلایسمی ظاهر شده و مقاومت انسولین در سطح سلول ایجاد شود به آن دیابت غیر وابسته به انسولین می گویند.تولید انسولین در دیابت نوع ۲ متفاوت است.این تفاوت در تولید اضافی انسولین می باشدکه منجر به هایپر انسولینمی می شود.این حالت مربوط به مقاومت انسولین در سطح سلول است.تفاوت دیگر در عدم کفایت در تولید انسولین می باشد،که برخی اوقات در حد طبیعی و برخی اوقات کمتر از حد طبیعی است.

دو عامل در بروز دیابت نقش مهمی دارد:

۱-چاقی ۲-ارث

دیابت نوع ۲ همراه با چاقی است.از اختصاصات این دیابت مقاومت محیطی به انسولین است.یعنی ممکن است میزان انسولین در پلاسما طبیعی هم باشد ولی بدلیل مقاومت محیطی موثر نیست.

چاقی اغلب در بزگسالان دیابتی قبل از ظهور بیماری مشاهده شده است .و عملا” دیده می شود که افراد دارای وزن طبیعی یا تا حدی کم وزن کمتر مستعد ابتلاء به بیماری دیابت می باشند .

عادات غذایی بد و نا کافی به اضافه پرخوری و نداشتن فعالیتهای بدنی ممکن است زمینه را برای تظاهر علائم بیماری دیابت آماده سازد.برخی از پزشکان معتقدند که رابطه این بیماری با فعالیتهای فکری بیش از فعالیتهای جسمی است.بدین معنی که فشارهای عصبی و نگرانیها ممکن است در بروز بیماری دخالت داشته باشد.بیماریهای کبدی -کیسه صفرا-تیروئیدو غده پانکراس نیز اغلب همراه دیابت دیده شده اند.تغییرات عروقی و سایر بیماریهای قلب و عروق -بیماریهای عروق محیطی-رتینوپاتی(آسیب شبکیه چشم) ،نوروپاتی (آسیب اعصاب مرکزی) و نفروپاتی (آسیب کلیه ها) در بیماران مبتلا به دیابت در مقایسه با افراد غیر دیابتی بیشتر مشاهده می شود.بنظر می رسد عامل ارثی اهمیت زیادی داشته باشد.

بیماری دیابت از زمان لقاح شروع می شود و از این زمان تا شروع تظاهرات آشکار بیماری ممکن است چند ماه تا چند سال طول بکشد.

تاثیر انسولین در بدن:

برای اینکه انسولین بتواند نقش بیوشیمیایی خود را ایفا کند باید به گیرنده های خاصی در سطح سلول بپیوندد.تعداد این گیرنده ها تحت تاثیر غلظت انسولین پلاسما و پرخوری است .غلظت انسولین پلاسما با تعداد گیرنده ها نسبت عکس دارد.یعنی بالا بودن سطح انسولین باعث کاهش تعداد گیرنده ها می شود.پرخوری و افراط در مصرف غذاهای پر کالری بنوبه خود ترشح انسولین را افزایش می دهد و در نتیجه تعداد گیرنده ها کم می شود.عامل دیگر:فعالیت و تحرک بدنی است که در صورت کم تحرکی تعداد گیرنده ها کاهش پیدا می کند.

در بیماری دیابت بیمار قادر به استفاده از گلوکز نیست.بهمین دلیل میزان آن در خون افزایش پیدا می کند و افزایش آن از حدود آستانه کلیوی که ۱۸۰-۱۷۰ میلی گرم در دسی لیتر است باعث دفع گلوکز از طریق ادرار می شود که گلوکزاوری نامیده می شود.برای دفع گلوکز نیاز به مایعات است.بنابراین میزان ادرار در اثر نوشیدن مایعات زیاد می شود(پلی اوری) و بدلیل اینکه گلوکز وارد سلولها نمی شود بیمار احساس گرسنگی می کند و بدلیل مصرف مواد غذایی دچار پرخوری (پلی فاژی)هم می شوند که در بیماران I.D.D.M بیشتر است.بدلیل دفع آب زیاد از طریق ادرار پرنوشی و تشنگی هم در بیماران وجود دارد.

بیماران دیابتی بدلیل افزایش قند خون مستعد ابتلاء به بیماریهای عفونی هستند.بیمار دیابتی فوق العاده نسبت به عفونت حساس است ،یعنی اگر دیابت او مهار نشده باشد،بدلیل کاهش مقاومت بدن در مقابل عوامل عفونی ،به سادگی مبتلا به عفونتهای غیر قابل مهار می شود.

در بیماران دیابتی خطر کمای دیابتی هم وجود دارد.کما بدنبال حالت کتوز در شرایطی که بیماری دیابت مهار نشده باشد بوجود می آید.در اثر کمبود انسولین میزان اسیدهای چرب خون افزایش پیدا می کند.اکسیداسیون اسیدهای چرب تولید مقدار زیادی استیل کوآنزیم آ می کند که در اثر تجمع آنها اسیدهای ستونی ایجاد می شود.افزایش اسیدهای ستونی در خون باعث آسیب دستگاه مرکزی اعصاب و ایجاد کما می شود.

علائم هشدار دهنده عبارتد از: تشنگی – خشکی دهان – برافروختگی صورت – خواب آلودگی افزاینده – -تهوع – استفراغ – دردهای شکمی - سرد و خشک شد پوست – استشمام بوی اسید در تنفس بیمار و سخت شدن عمل تنفس - سردرد – سرگیجه – درد در پشت پاها و ضعف بیش از حد است.

اگر یکی از علائم ظاهر شود وضع بیمار خیلی خطرناک نیست ولی اگر تعدادی از این علائم با هم وجود داشته باشد زنگ خطر است.

عارضه دیگری که در بیماران دیابتی وجود دارد ،بروز هایپو گلایسمی است بخصوص در I.D.DM .بهمین دلیل توصیه می شود که بیماران دیابتی همیشه قند یا آب نبات همراه خودشان داشته باشند.

گاهی در بیمار شوک یا عکس العمل انسولین که ناشی از سقوط ناگهانی گلوکز در خون است بوجود می آید.علائم اولیه به شکل زیر است:

عرق کردن -بی حوصلگی – دوبینی – گرسنگی – لرز – پریدگی رنگ – تند شدن ضربان قلب – سر درد و حالت ضعف و سستی شدید و بالاخره به حالت مرگ افتادن است.گرچه این علائم سریع و تند اتفاق می افتد ولی اگر فورا” مقداری کربوهیدرات زود هضم مانند:آبمیوه – آب قند و یا قند به بیمار داده شود،عکس العمل بوجود آمده کنترل خواهد شد.

مقادیر طبیعی قند خون:

F.B.S یا قند خون ناشتا ۱۰۰-۶۰ میلی گرم در دسی لیتر است .اگر F.B.S بین ۱۴۰-۱۱۵ میلی گرم در دسی لیتر باشد فرد I.G.T است و اگر بیشتر از ۱۴۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد بیمار قطعا” دیابتی است.

قند خون ۲ ساعت بعد از غذا باید کمتر از ۱۲۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد.

هدف مطلوب در بیماران دیابتی این است که قند خون را به کمتر از ۱۴۰ میلی گرم در دسی لیتر برسانیم.